Niektórzy postanowili wykorzystać możliwości Internetu, żeby odtworzyć swoje drzewo genealogiczne, a nawet poszukać pochodzenia swojego nazwiska. Informacja na temat jego znaczenia oraz historii może być dla nas fascynującą ciekawostką. Gdzie zatem znaleźć te interesujące informacje? Jak sprawdzić pochodzenie nazwisk? Zapraszamy do sprawdzenia naszych podpowiedzi!
Dlaczego zaczęto nadawać nazwiska?
Swoje poszukiwania warto zacząć od historii nadawania nazwisk. Co ciekawe, są one wytworem dość nowym w Polsce. Zwyczaj ich nadawania rozpowszechnił się bowiem dopiero w XVIII wieku, gdy liczba ludności (głównie na obszarach miejskich) zaczęła wzrastać i same imiona nie pozwalały prawidłowo zidentyfikować danej osoby. Wtedy też powstał prawny obowiązek dziedziczenia nazwisk. Dziś również odgrywają one rolę identyfikacyjną. Jednak wielu z nas zastanawia się, w jaki sposób nadawano pierwsze nazwiska?
Nazwiska były niezwykle przydatne w transakcjach handlowych, w sprawach politycznych czy też dziedziczeniu ziemi. Najbardziej istotne były więc zwłaszcza w sytuacjach, gdy w grę wchodziły pieniądze.
Więcej informacji na ten temat możemy znaleźć dzięki antroponimii, czyli nauce, która zajmuje się genezą nazwisk i imion. Dzięki niej wiemy z dużą dokładnością, skąd wzięło się dane nazwisko i kiedy zostało użyte po raz pierwszy. Na przykład pierwsze nazwiska powstały od imion ojców, braci, wykonywanych zawodów oraz nazw miejscowości. W jaki sposób nadawano nazwiska? Posłużmy się przykładem: Jan mieszkający w miejscowości Dobrowola otrzymywał nazwisko Dobrowolski.
Utarło się, że nazwiska zakończone na -ski i -cki to nazwiska szlacheckie i początkowo rzeczywiście tak było. Jednak z czasem chłopi zaczęli tworzyć swoje nazwiska w podobny sposób, więc z czasem trudno było je rozróżnić. Jeśli chcemy poznać prawdziwą historię swojego nazwiska, możemy wejść na stronę genezanazwisk.pl.
Żeby być zupełnie uczciwym, musimy dodać, że historia nadawania nazwisk sięga starożytności. Nadawanie ich zgodnie z określonym systemem zapoczątkowali przed wiekami Rzymianie. Nosili oni imię oraz nazwisko będące nazwą szczepu (inaczej mówiąc rodu, z którego pochodzili), a dodatkowo mieli jeszcze przydomek. Dobrym przykładem jest tu Gajusz Juliusz Cezar, co można przetłumaczyć na Gajusz z rodu Juliuszów o przydomku Cezar.
Przeczytaj też: Muzeum Wsi Lubelskiej – ciekawe miejsce na wycieczkę | Atrakcje dla dzieci w Lublinie
Co oznacza moje nazwisko?
Jeżeli temat ten nas zainteresował, możemy przeprowadzić własne i„śledztwo”. Co istotne, poszukiwania nie oznaczają wertowania stron w archiwach, księgach parafialnych, odwiedzin w urzędach stanu cywilnego czy wielogodzinnych rozmów z najstarszymi członkami rodziny. Dziś wystarczy wykorzystać możliwości Internetu! W krajach europejskich tworzy się całe bazy nazwiskowe i słowniki nazwisk, które ukazują rozmieszczenie geograficzne i statystyki dotyczące frekwencji danych nazwisk. Uważa się, że w przyszłości pojedyncze bazy mogą stworzyć wielką europejską internetową bazę nazwisk.
Czy internetowy słownik nazwisk istnieje również w Polsce? Okazuje się, że tak, a to wszystko dzięki naukowczyniom z Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk (ISPN). Stworzyły one bezpłatny i ogólnodostępny elektroniczny zbiór, w którym funkcjonuje już niemal 30 tysięcy haseł! Wszystkie nazwiska omówione są w ujęciu współczesnym i historycznym. Znajdziemy tu też informację o tym, skąd pochodzi nasze nazwisko i jak powinno się je odmieniać. Jeśli więc chcemy sprawdzić, co oznacza nasze nazwisko, wejdźmy na stronę ljp.pan.pl.
Informacje o nazwiskach występujących w Polsce znajdziemy także na rządowej stronie dane.gov.pl. Odnajdziemy tu wykaz nazwisk osób żyjących występujących w rejestrze PESEL. Lista podzielona jest na nazwiska męskie i żeńskie. Rządowa strona pełni funkcję statystyczną, dowiemy się więc z niej jedynie tego, ile osób w Polsce nosi takie samo nazwisko, jak my.
Najczęściej zadawane pytania – skrót
Skąd pochodzi moje nazwisko?
Żeby to sprawdzić, warto zajrzeć na stronę genezanazwisk.pl i wpisać swoje nazwisko w wyszukiwarkę.
Jak sprawdzić, co oznacza moje nazwisko?
Do tego celu służą elektroniczne bazy nazwiskowe. W Polsce najbardziej pomocny jest stworzony przez Instytut Języka Internetowy Słownik Nazwisk.
Ile osób nosi to samo nazwisko?
Tę informację możemy sprawdzić np. na stronie dane.gov.pl, która zawiera zarówno te często występujące, jak i mniej popularne nazwiska występujące na terenie Polski.
Jak sprawdzić, czy moje nazwisko jest szlacheckie?
Tego z kolei możemy dowiedzieć się, zagłębiając się w przeszłość swojej rodziny. Tutaj potrzeba jednak więcej naszego wysiłku i zaangażowania – powinniśmy szukać informacji w księgach parafialnych, z których wywodzi się nasza rodzina lub w archiwach państwowych.
